Saliha Sultan Sebili Kitâbeleri
Batı Yönündeki Kitabe
Menbâ-ı âb-ı zülâl-i merhamet
Lücce-i pür cûş-i ihsân-ü sehâ
Devha-i pür berk-ü bar-i saltanat
Şems-ü ismet mâder-i zıllı hüdâ
Vâlide Sultan ki itmiş âleme
Dest-ü cûdun maksem-i Sâlihat
Kârı hayrât-ü hesabdır dâimâ
Fî-sebilullah nice eser idüb
Eyledi kesb-ü rızâ-yı kibriyâ
İşte ezcümle bu dilcû çeşme kim
Teşne-lebdir Hızır ve İskender âna
Cân hâfızlar gibi her lülesi
Sûre-i Kevser okur subh-ü mesâ
Mâ-hâsal bu âb-ı cân bahşa ile
Oldu şâdân rûh-i pâk-ı Mustafa
Ânı da Cennette sir-âb eyleye
Sâki-i Kevser âliy-yi mürteza
Didiler âb-ı hayâtın vasfını
Gûş idüb söylersün ammâ Vehbiyâ
Bârı bir mümtaz târih eyleyüb
Vâlide Sultânın iç hayrına mâ
1145
Kitabenin anlamı:
Şefkatli berrak su kaynağı
Engin, kanatlanıp coşarak lütuf ve cömertlikle
Seltanatın sağlam ulu ağacı
Gühansız güneşi, Allah’ın gölgesinin annesi
Vâlide Sultan ki aleme yapmış
Yararlı cömertliği hayırları dağıtır
Kazancı hayır hesabındadır daima
Allah için ne çok eser yapıp
Allah’ın rızasını kazanarak yaptı
İşte özellikle bu gönül açan çeşme ki
Dudağı kurumuştur Hızır ve İskender’in ona
Hâfızlar gibi akar her lülesi
Sabah akşam Kevser sûresini okur
Gönülden coşarak akan bu su ile
Mustafa’nın temiz ruhu bahtiyar oldu
Onu Cennet’te suya doyursun
Kevser dağıtan seçkin kişi
Hayat veren suyun özelliğini söylediler
Ey Vehbi onu duyarak söylersin
Hiç olmazsa ayrı bir tarih bulup
Oldu, Sultanın hayrına iç suyu
1145
Doğu Yönündeki Kitabe
Hazret-i Vâlide Sultan ya’ni
Mâder-i hazret-i Sultan Mahmud
Matla’ şems-i hilâfet ki ânın
Feraydır sâye-i halâk-ü vedûd
Amel-i Sâliha’dır sa’yi müdâmı
Kârıdır kesb-I rıza’yi ma’bûd
Havz-I himmet kereminden memlû
Feyz-i re’fet eserinden meşhûd
İşte ezcümle bu âsâra bak
Lâzım ise eğer ityân-ı şuhûd
Nice kez yandı yakıldı Galata
Gösterüb tâb-ı ûtaş ateş-ü dûd
Kimse su serpmedi illâ kerîmi
Komadı teşneleb-i tâb-ı alud
Hacı Âmâ denilen semte edüb
Çeşme açmağla ilâc-ı bihbûd
Oldu bir hayra muvaffak ki olur
Ecri cennetteki havz-I mev’ud
Hem ânın hem şah-ü devrânın ola
Ömr-ü hızır ıle zamânı memdûd
Oldu târihe sezâ ey Vehbi
Çeşme-i Valide-i Hân Mahmûd
1737
Kitabenin Anlamı
Vâlide Sultan hazretleri, yani
Sultan Mahmud hazretlerinin annesi
O, Hilâfet günesinin doğuşu ki
Şefkatli yaratıcının sayesinde eşsizdir
Sürekli çalışarak, Sâliha’dır ameli
Gerekli ise eğer şahitlerle isbatı
Himmet ve keramet dolu havuzundan
Bereketli merhameti eserinden görülen
İşte bu başlıca esere bak
Eğer isbat ve şahit gerekli ise
Birçok defa yandı yakıldı Galata
Parlayan ateş kendini güsterip yakarak
Kimse cömertlikle su dökmedi
Kurumuş dudaklılara su sürmedi
Hacı Âmâ denilen semte yapıp
Çeşme açarak sağlığa ilaç
O bir hayırı başarkı ki olur
Eseri Cennet’teki vadedilen havuz gibi
Hem onun hem devrin padişahının olsun
Hızır’ın ömrüyle zamanı uzun olsun
Ey Vehbi tarihi uygun oldu
Mahmud Han’ın annesinin çeşmesi
1737
Sebilin Kitabeleri
Sebilin Kitabeleri
Vâlide Sultan-ı âli-şân-ı himmet meşrebin
Ayn-ı cûdundan gel ey leb-teşne şîr-ü şeker iç
Devr-i İskender’de olsa Hızır dirdi gösterüb
İşte mâ-i ayn-ül hayatı buldum ey İskender iç
Tıfl-ı müdrik lülesin virmezdi sed-yi dâyeye
Deseler ister su iç isterse şîr-ü mâder iç
Sû-be-sû gûyâ lisân-ü lüle ile çeşmeler
Çağlayub şerbet-füruşân gibi dirler anber iç
Sâhib-ül hayrın duasın su gibi ezberle de
İşte su işte sebil ister vüzu’ it ister iç
Vehbi-yâ târihin işrâb it âtaş-i ümmete
Gel sebiliü Vâlide Sultân’dan âb-ı Kevser iç
Anlamı
Cömert huylu, şanı yüksek Vâlide Sultan
Ey susamış gel cömertlik kaynağından şüt ve şeker iç
İskender’in devrinde olsa Hızır derdi gösterip
İşte hayat veren suyu buldum ey İskender iç
Küçük çocuk gbg lülesinden kuvvetle akmaz
Deseler, ister su iç isterse ana sütü iç
Her tarafa sanki lülenin dilinden çeşmeler
Çağlayıp şerbet dağıtır gibidirler anber iç
Hayır sahibinin duasını su gibi ezberle de
İşte su, işte sebil, ister abdest al isterse iç
Yâ Vehbi tarihini içir ateşten yananlara
Gel Vâlide Sultan’ın sebilinden Kevser suyunu iç
_______________________________________________________________________________________
Kitâbeler:
Şah Sultan Türbesi Kitâbesi
Mehmet Hüsrev Paşa Çeşmesi Kitâbesi
Ayşe Sultan Çeşmesi Kitâbesi
Ahmediye Sebili Kitâbeleri Hüseyin Avni Paşa Çeşmesi Kitâbesi
Ahmediye Çeşmesi Kitâbesi Beylerbeyi Camisi Kitâbeleri (2)
Beylerbeyi Camisi Kitâbeleri (1) Çuhadar Lâdikli Ahmet Ağa Çeşmesi Kitâbesi
Abbas Ağa Çeşmesi Kitâbesi (Beşiktaş)
Ümmü Gülsüm Çeşmesi Kitâbesi Kaptan Mustafa Paşa Çeşmesi Kitâbesi
Silahtar Mustafa Ağa Meydan Çeşmesi Kitâbesi
Sultan Üçüncü Ahmet Duvar Çeşmesi Kitâbesi Ali Bey Çeşmesi Kitâbeleri
Arap Camii, Âdile Sultan Şadırvanı Kitâbesi
Doğancılar, Çakırcı Hasan Paşa Camii Kitâbesi Ortaköy, Damat İbrahim Paşa Çeşmesi Kitâbesi
Bezmiâlem Vâlide Sultan Çeşmesi Kitâbeleri Doğancılar, Hasan Paşa Çeşmesi Kitâbesi
Kandilli, Sultan Birinci Mahmud Çeşmesi Kitabesi Alman Çeşmesi Kitâbesi
Doğancılar Maksemi Kitâbesi Zühtü Paşa Camii Kitâbesi
Zühtü Paşa İlkokulu Kitâbesi Kapalı Çanşı Kitâbesi
Aziz Mahmud Hüdâî Çeşmesi Kitâbesi Bereketzade Çeşmesi Kitabeleri
Galata Kulesi Kapı Kitâbesi Mihrişan Vâlide Sultan Çeşmesi Kitâbesi
Şehzade Mustafa Çeşmesi Kitâbesi Hacı Selim Ağa Kütüphanesi Kitâbesi
Sultan Üçüncü Selim Çeşmesi Kitabesi Yûşâ Camisi ve Türbesinin Kitabeleri
Selimiye Kışlası Kapılarının Kitâbeleri-5 Selimiye Kışlası Kapılarının Kitâbeleri-4
Selimiye Kışlası Kapılarının Kitâbeleri-3 Selimiye Kışlası Kapılarının Kitâbeleri-2
Selimiye Kışlası Kapılarının Kitâbeleri-1 Mihrişah Valide Sultan Meydan Çeşmesi Kitâbesi
Sultan Üçüncü Mustafa (İskele) Camisi Kitabesi Nusretiye Camisi Muvakkıthanesisi Kitabesi
Nusretiye Camisi Sebili Kitabesi Teşvîkiye Câmi-i Avlusundaki Nişan Taşları Kitâbeleri
Miskinler Tekkesi Çeşmesi Kitâbesi Yeni Valde Camii Kitâbeleri
Teşvikiye Camii Kitâbeleri Bostancı Derbendî Namazgâhı Çeşmesi Kitâbesi
Küçük Selimiye Camii (Çiçekçi Camii) Kitâbesi
Haydarpaşa Sultan Abdülhamid Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kitâbesi
Emirgân Meydan Çeşmesi Kitâbeleri, Sadeddin Efendi Çeşmesi Kitâbesi
Karaca Ahmed Sebili ve Türbesi Kitâbesi, Rıza Paşa Çeşmesi Kitâbesi.
Hekimoğlu Ali Paşa Çeşmesi ve Kitâbesi, Ayrılık Çeşmesi Kitâbesi
Hacı Beşir Ağa Sütun Çeşmesi Kitâbesi, Zevkî Kadın Çeşmesi Kitâbesi,
Çinili Cami Cümle Kapısı, Eyüp Sultan Türbesi Dış Duvarındaki Kitâbe, Topkapı Sarayı Kubbealtı,
Başkadın Meydan Çeşmesi, Cihangir Camii, Azap Kapısı Camii Kitâbesi, Baba-Oğul Çeşmesi Kitâbesi,
Karaki Hüseyin Ağa Camii, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medresesi Mescidi,
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Medresesi, Molla Aşkî Camii Kitâbesi, Mahmud Paşa Camii Kitâbesi,
Davud Paşa Camii Kitâbesi, Mahmud Paşa Camii Cümle Kapısı İki Yanındaki Kitâbeler,
Gülnûş Emetullah Vâlide Sultan Duvar Çeşmesi, Ayazma Camii Çeşmesi Mîmar Sinan Türbesi,
Bursa Tekkesi (Arpacılar) Camii Kitâbesi, Şemsi Paşa Camii Kitâbesi