Mihrişah Valide Sultan Meydan Çeşmesi Kitâbesi

Kitâbenin Metni

Şehinşâh-ı cihân Sultân Selîm Hân-ı hümâyûn-fer
Şuâ'-ı pertev-i iclâline peyk-i zafer yâver
Fezâ-yı sînesi gülzâr-ı mazmûn-ı meânîdir
Cihâna gelmemiştdir böyle bir şâh-ı suhan-perver
Nigâhı mâye-i iksîr-i cân-bahş-ı sa’adetdir
Künûz-u cevher-i eltâfının hasret-geşi Kayser
Yâd-ı teshîre al simden girü sen heft ekâlîmi
Olunca râyet-i ikbâline avn-i Hudâ rehber

Tulû'u Mihrişâh'dan gün gibi ol mâh-ı garrânın
Sipihr-i tâli'-i mes’udunu remz etdi şeyh ekber
Bu âlemde hubûb-u âb-ı lütfü olsa gûze-i evzân
Ne mümkündür derâhîm ola âna bahr ile hem-ber
Bu cây-ı dil-küşâda yadigâr olmak içün her bâr
Derûn-u envârında hayli müddetdir olub mûzmer
Yapıldı fî sebîlullâh bu âsâr-ı cemîl elhak
Ola hoşnûd-u râzı hidmetinden rûh-u Peygamber

Me'sûbât-ı cezîlin valde sultân-ı zî-şâna
Hedâya etdi rûh-ı pâkine şâh-ı bülend-ahter
Temâşâ eyleyen züvvâr du'â-yı sâhibü'l-hayra
Heman elfâz-ı ma'nâsın su gibi eylesün ezber
Ferâmûş etdi dilden çeşme-i hurşîd ile mâhı
Bu dil-cû menba'ı seyreyleyib çarh-ı sitem-perver
Şehîdân-ı gazâsın Kerbelâ'ya eyleyüb tebşîr
Dedi Rıdvân-ı cennet işte mâ-nûş ile gel Kevser
383

Nikât-i lafz-ı şîrîni çekerken satr-i imlâya
Çekildi su duyunca lezzet-i vasfında kand-i ter
Çıkıb kestirme yoldan rağbet etmezken bir orduya
Ne tam kırat ile bulmuş suyun nev menba'ın gevher
Su nice varmak ister mâ’cerâmız bundadır şimdi
Olub sahn-ı çemende serv-kad-i nâzenîn bir dilber
Bu dil-cû çeşmeye şâyeste hatif böyle bir târîh
Küçüksu verdi zîr-i kıt'a-i elmasa zîb-ü fer
1221

 

Kitâbe günümüz Türkçe’siyle yaklaşık olarak aşağıdaki gibidir.

Cihanın süsü şahlar şahı Sultan Selim Han Hümayun
Kudretinin parlak ışığı, zafere götürmeye yardım eder
Geniş yüreği, gül tarlası gibidir
Dünyaya gelmemiştir böyle bir güzel sözlü padişah
Bakışı şifa mayası, can bahşeden mutluluktur
Lütfunun mücevher hazinesi Kayser’i özletir
Anarak elde et, al simden geri, sen yedi iklimi
Olunca bahtının bayrağına, Allah’ın yardımı rehber

Mihrişah’ın doğumu Ay'ın beyazlığı gibi bellidir
Bahtı ve mutlu talihini gösterdi büyük şeyh
Bu alemde su taneleri gibi lütfu olsa, su habbesi ölçüsüyle
Mümkün değildir dirhemleri ona denizle beraber olsa
Bu gönül açan yerde anı olması için her bar
Işıklar içinde uzun zamandır gizli olup
Yapıldı Allah yolunda doğrusu bu güzel eseri
Hoşnut olsun hizmetinden, Peygamberin ruhu razı

Şanı yüksek valide sultana mükafatı çok
Hediye etti, bahtı yüksek şahın temiz ruhuna
Seyreden ziyaretçiler hayır sahibine dua
Hemen sözlerinin anlamını su gibi ezberlesin
Unutmuş gönlünden güneşin ışığı ile Ay’ı
Bu gönül alan kaynağı seyredip sitem eden feleği
Savaş şehitlerine Kerbela’yı müjdelesin
Dedi Rıdvan, işte Cennet, gel Kevser suyunu iç
1856

Anlamlı şiirinin sözünü yazarken satırlara
Su çekildi duyunca lezzetinde kan ve ter özeliğini
Çıkıp kestirme yoldan karşılamak istemezken bir orduyu
Ne tam değeri ile bulmuş suyunu yeni kaynağın aslında
Su ne kadar ulaşmak ister, olayımız bundadır şimdi
Bahçenin ortasında servi boylu, nazlı bir dilber olup
Hatif, bu gönül açan çeşmeye yakışan böyle bir tarih
Küçüksu, elmas parçasıyla süs ve parlaklık verdi
1856

 

Mihrişah Valide Sultan Namazgahı Meydan Çeşmesi

Çeşmenin önden ve arkadan görünüşü.

Çeşmenin Barok ve Ampir tarzırndaki süslü saçağı.

Çeşmedeki Sultan Üçüncü Selim'in tuğrası.

17 yıl padişahlık yapan Sultan, İstanbul’un dört semtinde dört ayrı cami yaptırmıştır. Bunlardan ilki Üsküdar’da Doğancılar semtinde “Ayazma Camii”, bir diğeri “Lâleli Camii”dir. Bu arada 1766 yılındaki büyük zelzelede tamamen yıkılan “Fâtih Camii”ni de farklı bir mîmârî üslup ile yeniden inşası da Sultan Üçüncü Mustafa tarafından yaptırılmıştır.

Çeşmenin Küçüksu kasrı ile birlikte eski ber resmi.

1221 (1806): Boğaziçinde, Göksu ile Küçüksu arasındaki çayırda ve Küçüksu Kasrının yanında bulunmaktadır. Hemen önünde Mihrişah Valide Sultan Camisi ve yanında Kaçaksu iskelesi bulunmaktadır. Çevresel dört basamak merdivenli bir settin ortasında, dört yüzlü olarak yapılmıştır.

Küçüksu namazgahının ortasında bulunan çeşmenin iki terefında namazgahın kıble taşları bulunur.
Çeşmenin üstü geniş saçaklarla çevrilmiş kurşun kaplı ve kubbelidir. Cephelerindeki süslemeler Sultan Üçüncü Selim devrinin Ampir ve Barok türü örnekleridir. Çeşme, Küçüksu ile Göksu dereleri arasında bulunmasına rağmen çevresinde onu besleyecek bir su kaynağı bulunmamaktaydı.
Bu bu nedenle kazılan iki kuyudan çeşmenin suyu sağlanmaktaydı.

Her Çeşmenin üzerinde ikişerden sekiz kıta tutan kitabeler bulunmaktadır:
Bu dil-cû çeşmeye şâyeste hatif böyle bir târîh
Küçüksu verdi zîr-i kıt'a-i elmasa zîb-ü fer
1221 (1806)

Kitabenin şairi olan Hatilf Mehmet Efendi 1224 (1809 M.) tarihinde ölmüştür.
Müzisyen, neyzen (ney çalan) ve şairdi.

Çeşmeyi Sultan Üçüncü Selim annesi Mirhişah Valide Sultan içir yaptırmıştır. Mihrişah Valide Sultan, Sultan Üçüncü Mustafa’nın eşidir. Haliç’te, Halıcıoğlu’ndaki Kumbarahane Camisini kendi adına yaptırılmıştır. Eyüpte Bostan iskelesindeki türbesinde gömülüdür. Hayırsever, ihsanı bol bir kadındı.

Çeşmenin eski bir resmi

 _______________________________________________________________________________________