Nusretiye Câmisi Avlusundaki Muvakkıthanenin Kitâbesi

Nusretiye Camisi’nin yapımından bir yıl sonra, câminin avlusunun kuzey tarafına yapılan muvakkıthanenin üzerinde yazılı olan beyitler şöyledir:

Kitâbenin Metni

Bu rest-ü gâh cihâna necm-i baht-ü hüsrevân
Ferverliden görmedi Mahmud Hân’ın şevketin
İstemem şehnâme-i güzîn dekâmim-i efsâneye
Kim açar anka yanında mâ-kıyânın sohbetin
Gayretinden din uğruna eder cânın fedâ
Din uğruna gören ol şehriyârın gayretin

İrtifâ-i münzilet kesb etdi sâdık kullarını
Sâye veş yerlerde kaldı bilmeyenler nîmetin
Bir ocağı kaldırub yüzbinin ocağı kıldı şen
Dost-ü düşmandan halâs etdi Mehmed Emîn
Yoluna etmez mi dünya topdan îşâr-ı can
Mâşeri gördükce topcu kullarına rağbeti

Şânına lâyık mıdır Tophâne yapdırdı dimek
Eyledi ihyâ o hâkan âl-i îmân devletin
Vermeden üç mâhı mensur oldu avn-ü hakla
Câmi-i Tophâne’nin koymuşdu nâm-ü nusretin
Bilmeyen varisa sâhib-ü vakti eylesün ba’d-ü zeyn
Bu muvakkıthâne îmâ etdi şân-ü şöhretin

Lütfunun bendesi bütün dünyâya nasf-ü fazîlesi
Ceyb-ü ihsânından almaz mı muvakkıt kısmetin
Kefçe-i mikâti tevbih etmeye başın sallar
Pâdişâhın zaman bilsün âyâr-ı satvetin
Asılurdı bu muvakkıtgâha mikâti Felek
Görse mâh-ı revzede Tobhâne’nin cem’iyetin

Yol verirse hak geçer hurşid bir sûr-i ahden
Ânı remz eyler yazanlar irtifâ’ın hikmetin
Etse çevkimi mühr-ü rey-i kafdan kafa gezer
Bir şehinşâhân ki Mevlâ bist edince kudretin
Hey’eti tahrik ede mez bâd-ü muhâlif ba’d ezin
Rabh meskûn çekmez artık rûzigârın mihnetin

Bilmeyen sâim sanır günler kısaldı rûzede
Halka iftârın Felek çekdirmez oldu hasretin
Tövbe etdi dâr-ü nâ-hemvârına gördün dahî
Korkudan terk eyleye her kes muhalif âdetin
Başına dönsen dönerse böyle hurşîd-i efserin
Aklı var ise Felek bilsün o şâhın kıymetin

Lâyıkiyle pâdişâha şartınca zıllı Allah’dır
Gün-be-gün mürdâd ede Allah zıllı re’fetin
İki târin-i mücevher arz eder her gün Felek
Bilse İzzet-ü sâkî ol mühr-ü cihânın himmetin
Dâver-i devrân yapdırdı muvakkıthâneyi
Mülkü ihyâ etmenin ol şâh buldu satvetin

El Yesarizade Mustafa İzzet gafurlema 1241

Kitâbe günümüz Türkçe’siyle yaklaşık olarak aşağıdaki gibidir.

Bu zamanda padişahların kader yıldızı olmaya layıkdır
Ferverdin (*) görmedi Mehmud Han’ın kudretini
İstemem, beğenilen şehname efsanesini dinlemem
Kim açar ankâ kuşunun yanında tavuk sohbetini
Gayretinden din uğruna cananı feda eder
Din uğruna o hükümdarın gayretini gören

Sadık kulların yüksek rütbesini kazandı
Gölge gibi yerlerde kaldı nimetini bilmeyenler
Bir ocağı kaldırıp, yüz bin ocağı şenlendirdi
Dost ve düşmandan kurtuldu Mehmed Emin
Yoluna toptan can bahş etmez mi dünya
Topluluk gördükce tupcu kullarına rağbeti

Şânına lâyık mıdır Tophâne’yi yaptırdı demek
Devletin yüce îmanlı hükümdârı canlandırdı
Üç ayını vermeden muzaffer oldu Allah’ın yardımıyla
Allah’ın yardımıyla Tophâne câmisi koymuştu adını
Bilmeyen varsa vaktini bundan sonra
Bu muvakkıthane şan ve şöhretini gösterdi

Lütfunun tutsağı bütün dünyaya yarıdan fazlası
İhsan kesesinden akmaz mı muvakkit (**) kısmetin
Zaman ibresi azarlamaya baş sallar
Padişah kudretinin ayarıyla zamanı bilsin
Bu zamanı belirleyen yere Felek’in zamanı asılırdı
Penceresinden ayı görse Tophane’nin topluluğu

Yol verirse hak geçer güneş bir şenlikle dostlardan
Onu işaret eder hikmetinin yüksekliğini yazanlar
Etse çok mu görüşünün mühürü, baştan başa gezer
Bir şahlar şâhı ki Allah kudretini açınca
İplik hareket edemez ters rüzgarında bundan sonra
İskân edilmiş ev çekmez artık rüzgarın eziyetini

Bilmeyen oruçlular oruçta günler kısaldı sanır
Felek, halka iftarın hasretini çektirmez oldu
Tövbe etti uygun olmayan yerlerine Felek bile
Korkudan terk etsin herkes yanlış âdetleri
Başına dönsen, dönerse böyle tacının güneşi
Aklı varsa Felek bilsin o padişahın kıymetini

Layıkıyla, padişah yeminiyle Allah’ın gölgesidir
Günden güne arttırsın Allah merhamet sahibinin
Noktalı harflerle iki tarih sunar her gün Felek
Bilse yüceliği gibi o himmeti cihana yayılan
Devrin hükümdarı yaptırdı muvakkıthaneyi
O padişahın kudreti memleketi canlandırarak buldu saati

Yesârîzâde Mustafa İzzet1826

(*) Ferverdin: Zerdüştlerin melâikesi.
(**) Muvakkit: Vakitleri, namaz vakitlerini tayin ve tespit eden kimse.

 

Nusretiye Câmisi Muvakkıthanesinin İki Fotografı

 

 _______________________________________________________________________________________