Sultan Üçüncü Mustafa (İskele) Camisi Kitâbesi

Kitâbenin Metni

Oldu kadı karyesi mahsûd-i şehr-i Üsküdâr
Sû be sû ihyâ buyurdu hükm-ü hân Abdülmecîd
İşte ezcümle binâ ittirdi muhkem kargîr
Bu ibâdethâneyi yakmışdı ihrâk-ı şedîd

Her cihetle dense lâyıkdır imâm-ül müslimîn
Zâtı olmuş cami-i mecmû-i ahlâk-ı Hamîd
Şeksiz olmuşdur bu vâlâ himmetinden şâdumân
Cedd-i â’lâsı üçüncü Mustafa hân sa’îd

Mevc urur âb-ı güher âsâ derûnunda safâ
Verdi zînet sâhili bahra bu bünyâd-ı cedîd
Nûr-i rahmetle devre divâr-ı pürdür kâbeveş
Hâc sevâbın lûtfeder züvvârına Rabâb-ü Vahîd

Ey cemaat beş vakitte eyleyin böyle duâ
Olsun ol mihrâb-ı adlin ömr-ü ikbâl-i mezîd
Hutbe-i nâm benâmı dem-be-dem nusret ile
Revnâk olsun minberi mülke elyevm el va’id

Secde-i şükr eyleyüb Saffet eyledi târîhini
Cami-i zîbende yapdı emr-i hân Abdülmecîd
1275

 

Kitâbe günümüz Türkçe’siyle yaklaşık olarak aşağıdaki gibidir.

Kadıköy Üsküdar şehrini kıskandırdı
Abdülmecid Han emriyle her tarafı ihyâ etti
İşte özellikle sağlam kargir inşa ettirdi
Bu ibadethaneyi yakmıştı büyük yangın

Her tarafıyla müslümanların önderi dense layıkdır
Kendisi övülecek ahlâkın toplamı olmuştur
Çünkü bu üstün mabedi önceden yaptırmıştı
Üstün ceddi uğurlu Üçüncü Mustafa Han

Dalga vurur cevher gibi su içinde neşe verir
Deniz kenarına değer verdi bu yeni bina
Duvarları Kâbe gibi rahmetin ışığı ile doludur
Allah ziyaretçilerine Hac sevabını verir

Ey cemaat beş vakitte böyle dua edin
O ahiret mihrabının ömrü ve bahtı çoğalsın
Daima ismi başarı ile anılsın
Minberine iyilik gününe kadar parlaklık versin

Secde ile şükür edip Safvet tarihini söyledi
Süslü camiyi Abdülmecid Han emir ile yaptırdı
1858

 

Sultan Üçüncü Mustafa Camisi

Kadıköy’deki “Kadıköy İskele Camii” olarak da bilinen “Sultan Üçüncü Mustafa Camii” Sultan Üçüncü Ahmed’in oğlu ve Sultan Üçüncü Selim’in babası olan, Sultan Üçüncü Mustafa tarafından, 1757-58 yılları arasında inşâ ettirilmiştir.

Caminin eski bir resmi

17 yıl padişahlık yapan Sultan, İstanbul’un dört semtinde dört ayrı cami yaptırmıştır. Bunlardan ilki Üsküdar’da Doğancılar semtinde “Ayazma Camii”, bir diğeri “Lâleli Camii”dir. Bu arada 1766 yılındaki büyük zelzelede tamamen yıkılan “Fâtih Camii”ni de farklı bir mîmârî üslup ile yeniden inşası da Sultan Üçüncü Mustafa tarafından yaptırılmıştır.

Caminin içinden bir görünüm

Son olarak Kadıköy’deki bu İskele Camii, Sultan Üçüncü Mustafa tarafından, Ayazma Camii’nin yapımı sırasında yaptırılmıştır. Kadıköy’ün sahil kısmında ve iskele civarında yaptırıldığından “İskele Camii” olarak anılmaya başlanılmıştır.

Kubbenin içeriden görünümü

Cami ile birlikte bir de sıbyan mektebi inşâ edilmiştir. Fevkânî ve ahşap çatılı olarak yapılan cami bir süre sonra yandığından, 1858 yılında dönemin padişahı Sultan Abdülmecid tarafından kârgir ve kubbeli olarak yeniden inşâ edilmiştir. Sıbyan mektebi ise günümüze ulaşamamıştır.

Kubbenin ve minarenin görünümü

Bugün camide mevcut Lafzai Celal, İsmi Nebi, Cihar-ı Yarı-ı Güzin (ilk dört büyük halîfe) ve Kelime-i Tevhid levhaları hattat olan Sultan Üçüncü Mustafa’nın kendisi tarafından yazılarak camiye hediye edilmiştir.
Caminin kapısı üzerindeki kitâbe caminin onarım kitâbesidir. Üzerindeki tuğrada ise “Abdülmecid bin Mahmut Han el muzaffer daima” yazılıdır. Kitâbe şair Saffet tarafından hazırlanmış ve meşhur hattatlardan Yesârizade Mustafa İzzet Efendi tarafından tâlik hat ile yazılmıştır.

 _______________________________________________________________________________________