Ayşe Sultan Çeşmesi Kitâbesi

Kitâbe:

Cenâb-ı Hazret-i Ayşe Sultan çün ihyâ etdi bu azb-ı Fürat'ı
Dedim târihine ânun kıldı icrâ «Zülâl-i çeşme-i ayn-ül-hayât'ı»
Sene 1007

Anlamı:

Sayın Ayşe Sultan Hazretleri canlandırdı bu Fırat gibi coşarak akanı
Hayat veren su gibi saf suyu olan çeşmenin yapım tarihini süyledim
Sene 1598

Ayşe Sultan Çeşmesi

Ayşe Sultan çeşmesi.

1007 (1598): Üsküdar, Doğancılar Caddesi Öğdül Sokak’da Ayazma camisi yakınında ve İmrahor camisinin karşısındaki köşede bulunmaktadır. Mihrimah Sultan'ın kızı ve Sadrazam Ahmed Paşa'nın eşi olan Ayşe Sultan adına, mîlâdî 1007 (Hicrî 1598) yılında yaptırılan bu çeşme iki cephelidir. Ön cephesi mermerdendir. Yalın bir tasarımı vardır. Heznesi kesme taştan ve yüzü Türk klâsik mimari üslûbunda mermerden yapılmıştır. :

Çeşmenin kitabesinin altında ve iki yanında Mühr-ü Süleyman kabartması vardır.

Üst bölümde yaldızlı kitabesi bulunmaktadır. Sivri kemerli bir niş görülmektedir. Sivri kemerin iki yanında altın yaldızlı birer rozet görülmektedir. Nişin içinde ayna taşında yine altın yaldızla yazılmış "Allah" yazısı okunmaktadır. Etrafında rumi dekoru bulunan burması ve dikdörtgen teknesi görülmektedir. Kemeri bir beyaz ve bir renkli mermerdendir. Arka cephesi ön cepheye göre daha sadedir. Tuğlayla örülmüş yuvarlak bir kemer görülmektedir. Kemerin ortasında sade bir şebekeyle kapatılmış kare bir açıklık vardır. Kemerin altında dikdörtgen bir çerçevenin içinde kaş kemer ve burması görülmektedir. Küçük bir teknesi vardır.

Çeşmenin önden görünümü.

Musluğu yoktur. Üstü çatısız ve açıktır. Celi sülüsle bir satıra yazılmış olan kitâbesi şu iki mısradır:

Cenâb-ı Hazret-i Ayşe Sultan çün ihyâ etdi bu azb-ı Fürat'ı
Dedim târihine ânun kıldı icrâ «Zülâl-i çeşme-i ayn-ül-hayât'ı»
Sene 1007 (1598 M.)

Çeşmenin 1940'larda çekilmiş bir fotografı. Kaynak: İstanbul Çeşmeleri, İbrahim Hilmi Tanışık.

Kemerinin üstünde ve kitâbenin altındaki iki kabartma madalyon şekli, çeşmenin görünüşünü güzelleştirilmiştir. Ayna taşı, teknesi ve haznesi sağlamdır. Suyu akmamaktadır.

Fotograflar: H.Veysel Güleryüz

 _______________________________________________________________________________________