BÖLÜM-11

İstanbul'n Surları

Kara Duvarları

Sepetçiler Köşkü.

Bu duvarlar Mermer Kule’den Ayvansaray’a kadar uzanır ki boyu [6671] metredir. İstanbul’un kara duvarları Marmara kıyısında bulunan Mermer Kule’den başlayarak Haliç kıyısında bulunan Ayvansaray Kapısı’na kadar devam eder. İstanbul’un kara duvarları yedi kapı ile geçilerek yedi bölüme ayrılır.

Saray Burnu.

İkincisi – Yedikule’den [Silivri] Kapısı’na kadardır. Boyu [1336] metredir. Bu kısımda sebze bostanları bulunur. İç duvara [24] burç dayanmıştır. Dış duvarlar kısmen harap olmuş ise de halen [13] burca dayanmaktadır. Bunların on ikisi iyi durumda bulunur ve bir tanesi ise yarı harap durumdadır. Yedikule’den hareket edildiğinde sol tarafta eski ve yeni Rum hastanesinin kabristanları ve binaları görülür. Bu hastanenin karşısında iki adet dört köşe burç arasında yani yirmi birinci ile yirmi ikincisi arasında bir kapı daha vardır ki [Recim] (taşlanma) kapısı adıyla anılmaktadır. Bu kapının önünde bir köprü vardır ve hendeğin üzerine yapılmıştır. Duvarların içerisinde ve bu kapı yakınında, Belgrad Kilisesi arkasında bulunan bir merdiven ile iç duvarların üzerine çıkılır. Bundan sonra kare şeklinde, hendek içine yapılmış bir binanın köşesinde üç kemerli bir köprü daha vardır ki geçen zaman, bu köprüye altın gibi güzel sarı bir renk vermiştir. Bu köprü Silivri Kapısı’na ulaştırır.

Bu kapı sekiz köşe şeklindeki iki büyük burç arasında açılmıştır. Bu kuleler otuzdört ve otuzbeşincidir. Bu kapıdan başlayan Altın Mermer yolu Aksaray dört yol ağzına kadar ulaşır. Kapının üstünden ve ağaçlar içinde şehir içinde yapılmış Hadım İbrahim Paşa Camisinin minaresi görülür. Kapının karşısında ve dışında çok büyük bir Müslüman Mezarlığı vardır ki köprünün çıkış yönünden uzayan Silivri yoluyla kesilmiştir. Bu yol İmparator [Jüstinyen] tarafından büyük taşlar ile yapılmış bir kaldırıma sahiptir ki bugün bazı taşları halen mevcut bulunmaktadır. Bu yolun solunda ve bir tarafındaki kabristanın içinde Tepedelenli Ali Paşa ve üç oğlunun kabirleri bulunur. Bu kabirlerin karşısında [İstrati Gopulus] suyolu kalıntısı vardır ki [Zu Otukus] pınarının sularını İstanbul’a ulaştırır. Bu kaynak şimdiki halde yaklaşık [600] metre uzaklıkta bulunan Balıklı Manastırının içindedir.

Deniz duvarlarından bir bölüm.

Üçüncüsü – Silivri kapısı’ndan Mevlevîhâhe Kapısı’na (Mevlâne Kapı)  kadar boyu [913] metredir. Bu kısımdaki duvarlar oldukça iyi korunmuştur. Bu duvarların, eskiden sayısı [15] olan burçlardan şimdiki on dört büyüğüne dayandırılmıştır. Hendekte beş bent kalıntısı görülür. Yola devam olunursa kapıdan [200] metre uzaklıkta üçüncü küçük kapı bulunur ki bunu koruyan iki burcun harabeleri altına gömülmüştür. Daha ileride ayrı bir Hıristiyan Mezarlığı içinde, solda ve Müslüman mezarlığının arkasında [Neslis Ayazması] vardır. Bir kaç adım ileride Mevlevîhâne Kapısı görülür. Bu kapı kırk dokuz ile ellinci dikdörtgen şekilli iki yüksek burcun arasındadır. Bu burçlardan birincisi yani güneydeki burç üzerinde ve üç metre yüksekliğinde bulunan yazıya göre [Konstantin] Burcu imiş. Zeminin üstünde ve kuzey tarafındaki kapının oluşturduğu yolun kenarlarında da [6] adet kırmızı mermer direk vardır. Bu kapı İstanbul’un yedinci tepesini oluşturan yerden geçen bir yolun sonundadır.

Topkapı Sarayı ve deniz duvarlarının bir bölümü.

Dördüncüsü – Mevlevîhâne’den Topkapı’ya kadardır. Boyu [913] metredir. Bu kısımdaki duvarlar en iyi korunmuş olunanlardır.

Burada on beş burçtan en büyük on dört tanesi bulunur. Bu kısımdaki hendeğin derinliği [7:3] metre kadardır. Bu hendekte beş bent kalıntısı görülmektedir. Mevlevîhâne kapısını ve köprü yakınındaki küçük türbeyi geçtikten sonra uzakta Küçük Balıklı alanı üzerinde yapılmış evler görülür. Buradaki bir köşkün yakınında Topçular’dan gelen ve İstanbul’a geçen suyolu vardır. Mevlevîhâne kapısından [600] metre uzaklıkta eski [Jorj] küçük kapısı vardır ki günümüzde kapalıdır. Bu kapının yanında bulunan birer merdiven ile kulenin üzerine çıkılır. Mevlevîhâne kapısından bu kapıya kadar içeriden bir yol vardır.

Yedikule'nin içerisinden görünümü.

Topkapı – İstanbul’un kuşatılması sırasında Osmanlıların bu kapıya karşı getirdiği büyük [Urban] isimli Macar mühendisin döktürmüş olduğu toptan dolayı bu isim verilmiştir.
Beşincisi – Topkapı’dan Edirne Kapısı’na kadardır. Boyu [1221] metre olup en çok arızalı araziye bu kısımda rastlanılır. Topkapı ile Edirne Kapısı arasında [Likus] Vâdisi’ne rastlanılır ki bunun şehre doğru uzanmasından İstanbul’un orta vâdisi oluşur. Bu kısımdaki duvarlar diğer kısımlara oranla daha çok haraptır ve geniş gedikler açılmıştır. Bu duvarların üzeri yabani bitkiler ile kaplı olduğundan oluşturdukları görünüm pek hoş değildir. Burada bazısı harap olmak üzere [21] adet büyük kule vardır. Ayrıca on iki adet de yarısı harap küçük burçlar bulunur. Topkapı’yı geçince [Likus] vadisinin eğimiyle aşağıya doğru inilir. Buradaki su çok az miktarda olup yazın buraları kurudur ve su Maltepe tarafından gelir. Bu su vadinin ortasındaki bahçelerden geçerek surun yanına gelir. Bir süre hendeğin kanalından akarak [1,70] santimetre genişliğindeki kemerden surun içerisine girer. Burada Sulukule yükselir. Bu yerde demircilik ile uğraşan [Kıbti (çingene)] halkı bulunur.

Likus suyu geçilince vadinin en derin yerinde eski söğütlerle gölgelenen Beylerbeyi çeşmesine rastlanılır. Bu çeşmenin karşısında eski bir kapı vardı ki şimdiki durumda kapalıdır. Gene buradan şehre bir suyolu gider. Jüstinyen tarafından yaptırılan bu suyolu [Ayastafanos]’un kuzeyinde ve iki saat uzaklıkta bulunan [Halkalı] tepesinden getirilen suyu Langa mahallesine kadar ulaştırır. Bundan sonra Likus vadisinin karşı tarafında devam edilir. Bu arazi boyunca hendeklerde dört bent vardır. Sonunda Edirnekapı’ya varılır. Bu kapı eski [Poliyandirya] kapısıdır ki [625] yılında Avarlar’ın korkunç saldırılarına karşı koymuştur. Bu kapının girişi üzerinde mermer bir kule bulunur. Yakınında ve şehrin içinde, solda [Sen Jorj] Rum kilisesi vardır. Yakınında Kâriye Camisi ile Mihrimah Sultan Camisi vardır. Bu Sultan, Sultan Süleyman Han hazretlerinin bahtı temiz kızıdır. Bu kapının dışında İstanbul’un (Sayfa 39) en büyük Müslüman mezarlığı bulunmaktadır. Kabristandan geçen caddenin üç yol ağzında güzel bir çeşme bulunduğu gibi bu yolların arasından doğruca Eyüp’e ulaşılır.

Gelecek Bölüm:

Altıncısı

____________________________________________________________________________________

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 11)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 10)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 9)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 8)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 7)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 6)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 5)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 4)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 3)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 2)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'un Eski Eserleri (Bölüm 1)

Eski İstanbul (Bölüm 28) SON Eski İstanbul (Bölüm 27)

Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 25)

Eski İstanbul (Bölüm 24) Eski İstanbul (Bölüm 23) Eski İstanbul (Bölüm 22) Eski İstanbul (Bölüm 21)

Eski İstanbul (Bölüm 20) Eski İstanbul (Bölüm 19) Eski İstanbul (Bölüm 18) Eski İstanbul (Bölüm 17)

Eski İstanbul (Bölüm 16) Eski İstanbul (Bölüm 15) Eski İstanbul (Bölüm 14)

Eski İstanbul (Bölüm 13) Eski İstanbul (Bölüm 12) Eski İstanbul (Bölüm 11)

Eski İstanbul (Bölüm 10) Eski İstanbul (Bölüm 9)

Eski İstanbul (Bölüm 8) Eski İstanbul (Bölüm 7) Eski İstanbul (Bölüm 6)

Eski İstanbul (Bölüm 5) Eski İstanbul (Bölüm 4) Eski İstanbul (Bölüm 3)

Eski İstarbul (Bölüm 2) Eski İstarbul (Bölüm 1)   Nusretiye Camisi

   İstanbul Namazgâhları-6   İstanbul Namazgâhları-5   İstanbul Namazgâhları-4

   İstanbul Namazgâhları-3   İstanbul Namazgâhları-2   İstanbul Namazgâhları-1

   Yeni Cami Hünkâr Kasrı   Cami Alemleri   Sadaka Taşları

   Eb-ced Hesabı ve Tarih Düşürme   Sıbyan Mektebleri

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 3)   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 2)

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 1)