1766 DEPREMİ (KÜÇÜK KIYAMET)
  İstanbul’un geçirdiği depremler içerisinde en korkunçlarından birisi de 23 Mayıs 1766 depremidir. İstanbul’da geniş çapta yıkımlara neden olan bu deprem, Kurban Bayramı’na rastlamıştır.
  1766 depremin şiddeti, daha önce “Küçük Kıyamet” olarak anılan 1509 depremi kadardır. Bu nedenle bu depreme de “Küçük Kıyamet” adı verilmiştir.

  

  Atik İbrahim Paşa Camii'nin bir deprem sonrası çıkan yangın nedeniyle dört duvar haline gelmiş harabesi.

  Deprem, sabahın erken saatlerinde başlamış ve başta İstanbul olmak üzere bütün civar illerde yıkımlara neden olmuştur. Aynca, denizde tsunami benzeri yüksek dalgalar oluşmuş ve İstanbul’un kıyı semtlerini sular basmıştır.
  Depremin süresi iki dakika kadar olmasına rağmen, şehirde ahşap, kârgir binaların tümünde hasar oluşmuş ve birçoğu da yıkılmıştır.

  

  Kadırga'daki Sokullu Mehmed Paşa Camii'nin yukarısındaki Helvacıbaşı İskender Ağa Mescidi'nin günümüzdeki harap durumu.

  Yıkımlar nedeniyle enkaz altında kalanlar olduğundan, yaralı ve ölü sayısı çok fazla olmuştur.
  Öte yandan artçı depremler belirli aralıklarla üç ay kadar sürmüştür. Halk bu artçı depremler nedeniyle, her an bir sarsıntı olması düşüncesi ile korkuya kapıldığından evlerine girememiş, açık alanlara kurdukları çadırlarda gecelemişlerdir.
  Sultan Üçüncü Mustafa’nın padişahlığı zamanında oluşan deprem nedeniyle sarayda da hasar meydana geldiğinden, Sultan’da şehri terk etmek zorunda kalmıştır.
  Harabeye dönen İstanbul bir taş yığını hâline gelmiştir. Deprem nedeniyle Fâtih Camii, Kapalıçarşı, Baruthane, Saraçhane, Tophane, Yeniçeri Kışlaları ile Sarây-ı Hümâyûn'un bazı bölümleri ile surların bazı yerleri yıkılmıştır.
  Ancak, Yavuz Sultan Selim Camii, Şehzade Mehmed Camii, Süleymaniye Camii, Nuruosmaniye Camii, yeni inşa edilen Lâleli Camii, Yenicami ve Ayasofya çok az denebilecek düzeyde zarar görmüş, fakat bunların dışında kalan İstanbul’daki diğer cami ve mescitlerin ya minareleri yıkılmış, ya kubbeleri çatlamış ya da çatıları çökmüştür.
  1766 depreminden 75 gün sonra, 25 Temmuz Salı günü öğle üzeri İstanbul’da kuvvetli bir artçı deprem daha olmuş ve daha önce az ya da çok hasar gören bazı binalar tümüyle yıkılmıştır. Bu sırada yeraltından gelen uğultulu sesler ve dumanlar şehirde çok büyük bir paniğin oluşmasına neden olmuştur.
  Artçılar bitip de deprem durunca, şehirdeki hasarın tesbiti ve yıkılan binaların onarımına geçilmiştir. Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılan ilk Fatih Camii tümüyle yıkıldığından, yerine yeni bir planla cami yapılmaya başlanılmıştır. Bu camiyi Sultan Üçüncü Mustafa yaptırmış olmasına rağmen, Fatih Sultan Mehmed’in anısına izafeten adı “Fatih Camii” olarak kalmıştır.

  

  İshak Paşa Camii'nin bir deprem sonucunda yıkılmış olan son cemaat yerinin günümüzdeki durumu.

  Öte yandan, onarım çalışmalarına gruplar hâlinde devam edilmiştir. Fatih Camii’nin bina eminliğine Hâşim Bey, Kapalıçarşı'ya Tıflı Mehmed Efendi, surların onarımı için Hacı Mehmed Ağa, Baruthane’nin onarımı için Şehrî Osman Efendi, Saraçhane semtindeki onarımlar için Atıfzâde Ömer Efendi, Topkapı Sarayı’nın onarımı için Şehremini Ahmed Efendi, yeniçeri odaları’nın onarımları için Haseki Mustafa Ağa ve Tophane semtindeki onarımlar için de Mahmud Bey tâyin edilmiştir.
  1766 depreminden sonra 1790 ve 1802 yıllarında iki depremden daha olmuştur ancak bunların şiddeti fazla olmadığından şehirde fazla bir hasara neden olmamışlardır.

  

  İshak Paşa Camii'nin bir depremle yıkılmış olan sson cemaat yerine ait olan sütun başları.

  1855 DEPREMİ
  1 Mart 1855 günü İstanbul ve Bursa çevresinde şiddetli bir deprem olmuştur. Su deprem İstanbul’da fazla bir zarar oluşturmamış, fakat Bursa'da büyük ölçüde zarara yol açmıştır. Denilebilir ki Bursa’da bu deprem nedeniyle taş taş üzerinde kalmamış ve birçok bina yıkılarak Bursa harabeye dönmüştür. Bu depreme Bursalılar «Küçük Kıyamet» adını vermişlerdir. Bu deprem nedeniyle Bursa'da Sultan Osman ve Sultan Orhan türbeleri tümüyle, Sultan İkinci Murad Camii ile Yıldırım Bâyezid Camii’nin minareleri ve Ulu Cami'nin de yedi kubbesi yıkılmıştır.

  (Gelecek yazı: Büyük Hareket-i Arz “1894 Depremi”)

________________________________________________________________________________________

Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 1)

Elektronik Dünyazı Yazıları için aşağıdaki linklere tıklayabilirsiniz.

Sitemizde yer alan "Elektronik Böcek" yazısını görüntülemek için buraya tıklayın.

Sitemizde yer alan "Sivrisinek Kovucu" yazısını görüntülemek için buraya tıklayın.

Sitemizde yer alan "LED Süsleri" yazısını görüntülemek için buraya tıklayın.

Sitemizde yer ayan "LED'lerle İki Devre" yazısını görüntülemek için buraya tıklayın.

Sitemizde yer ayan "LED'li Göstergeler" yazısını görüntülemek için buraya tıklayın.

©2011- 2016 | H.Veysel Güleryüz