BÖLÜM-5

Ziyaret Anısı (Alman Çeşmesi)

Alman Çeşmesi.

Sultan İkinci Abdülhamit ile Almanya imparatoru haşmetli Wilhelm hazretleri arasındaki dostluk ilişkileri ve bu dostluklarının görünümünü sağlamlaştıran ziyaretlerinin güzel bir minnettarlık anısı olmak üzere Sultan Ahmet meydanında tüm masrafları kendi tarafından karşılanan, Arap mimarisi tarzında ve çok hoş bir şekilde yapılmış çeşmedir ki kubbesinin içi aşağıdaki beyitlerle süslenmiştir.

Hânedân-ı âli Osman mühibb-i âlîsi
Zîver-i iklil-i haşmet Kayser âlî-tebâr
Yâ’ni Alman imparatoru hükümdar-ı güzîn
Hazret-i Vilhelm-i sânî kâmran-ı rûzigâr
Pâdişâh-ı âli Osmân-ı ziyâret kasd edüb
Mukaddemiyle eyledi İstanbul-u pirâyedâr
Bu mülâkat-ı muhabbet-perveri tezkâr içün
Eyledi bu çeşme-sârı sâha-pirây-ı karâr
Sû-be-sû cârî olan âb-ı safâ teşkil eder
Âb-ı sâfi-i musâfata misâl-i âb-dâr
Vakfegir-i hayret eyler çesm-i ehl-i dikkati (zernigâr)
Tarz-ı inşasındaki hüsn-ü bedi’ zernigâr
Rükn-i akvâ-yı hayat oldukca âb-ı cân-fezâ
Pâyidâr olsun bu te’sis-i muhabbet-üstüvar
Bî-bedel tarihi cârîdir lisân-ı lüleden
Oldu bu çeşme mülâkâta ne dilcû yâdigâr
1316

Kitâbenin Günümüz Türkçesi ile Anlamı:

Yüce Osmanlı hanedanının yüce heybetlisi
Kayser haşmetinde süslü taçlı, yüce soylu
Yani Alman imparatoru, seçkin hükümdar
İkinci Wilhelm hazretleri, hızla isteğine kavuşan
Yüce Osmanlı’nın padişahını ziyaret etmek isteyip
Gelişiyle İstanbul’u süslerle bezedi
Bu görüşme ve sohbet seveni anmak için
Burayı süsleyen bu çeşmeyi yaptırdı
Her tarafa akmakta olan temiz suyu içerir
Temiz suyu taze olarak verir
Duranlar hayret eder dikkatli gözlerle
Yapım tarzındaki altın yaldızlı güzelliği
Sağlamlığı ve gücü yaşadıkça suyu ferahlık verir
Güvenli görüşmenin bu tesisi kalıcı olsun
Benzersiz tarihi akar lülenin dilinden
Bu çeşme görüşmeye ne güzel armağan oldu
1898

Alman Çeşmesi'nden çeşitli görünümler.

28 Şubat 1863 günü Sultan Ahmet meydanında açılan Osmanlı sergisi hakkında Hasırcızade Mehmet Efendi’nin söylemiş olduğu tarih aşağıdadır:

Otuz iki aded dürdâre dir şâhân-ı Osmânî
O mürriler hafz etmek üzere nazm-ı şâyândır
Berîr Abdülmecid Abdülhamid Orhan ve İbrâhim
Zihî Abdülazîz’de bergülan sultân-ı zîşândır
Hüdâ bin yıl ömür versün bu ber şâh-ı dil-âgâha
İkişer Bâyezid Mahmûd Hân Sultân Süleymân
Selim Osman ve Ahmed’ler ricâl-ül-gayb veş üçler
Mehmed Mustafa’lar Murad’lar câr-ı yârândır
Otuz üç farz gibi vâcib dua-yı ömr-ü ikbâli
Otuz ikinci şah hâlâ şehzâde-i cihânbârdır
Otuz bir pâdişâh işte şu dört mısra’-ı derç oldu
İki mısra’ dahî mahsus nâm-ı şâh-ı devrândır
Hasırcı-zâde serdi sergiye kalay-ı şâhâne
Getürsünler meta’ın şâirân var ise meydandır
Bu sergi nev-zemin bir beyitdir tab’ üzre nazm etdi
Cenâb-ı Mustafa Paşa ki el-hak ehl-i irfandır
Şehin-şâh sâyesinde ol müşir-i fâzla sergi
Binâ-yı nâm du’asında bir açıkça berhandır
Güzel nevter’ ca-yı dilguşâ bak hey neşâd-efsâ
Bu sergi-yi latîfe tam târih olsa çeşandır
Felek gördükçe nev-dîbâlar üzre nakş-ı zîbâyı
Demişkim itlâsım hem köhne hem sâde perîşandır
Serildikce besîd hâki mührün ferş-i zertârı
Desünler seyr eyleyüb halk sâye-i Abdülaziz hândır
Güneş al gölgesin emîd ile tekbîl eder pâyın
Sera’pâ hazret-i Abdülaziz Hân zıllı yezdândır

Türkçesi:

Otuz iki adet inci tanesidir Osmanlı padişahları
O geçmiştekilerin sırası ezberlenmeye uygundur
Abdülmecit, Abdülhamit, Orhan ve İbrahim
Ne güzel Abdülaziz’de ünü yüksektir
Allah bin yıl ömür versin bu gönlü açık şaha
İki Bayezit, Mahmut Han, Sultan Süleyman
Selim, Osman, Ahmet’ler, görünmeyen kutsal üçler
Mehmet, Mustafa’lar, Murat’lar yakın dostlardır
Vacib olan otuz üç farz gibi ömrü ve bahtına duadır
Otuz ikinci şah, hala şehzade, cihanın bekçisidir
Otuz bir padişah, işte bu dört mısraya sığdırıldı
İki mısra da devrin padişahının adına özgüdür
Hasırcızade güzel kalaylarını sergiye koydu
Şairler getirsinler sermayelerini, varsa meydandır
Bu sergi yeni yerde, bir beyittir basılmak üzere hazırlandı
Mustafa paşa cenapları ise gerçekten ilim sahibidir
Şahlar şahı sayesinde o müşir sergi açtı
Ünlü bina duvasında açıkça haraptır
Bu yeni düzende gönül açan yere bak ey sevinen kişi
Bu güzel sergiye tam tarih olsa yakışır
Felek gördükçe yeni elbiselerin üzerindeki güzel nakışları
Demiş ki olsam hem kötü, hem yalnızlık perişanımdır
Yere serildikçe handa, mühürlü sırma döşeği
Abdülaziz Han sayesinde seyredip desinler
Güneşin al gölgesi emriyle ayağını öper
Abdülaziz Han hazretleri baştanbaşa Allah’ın gölgesidir

Alman Çeşmesi'nin 1898 yılındaki yapım aşamaları

Caminin karşısında [1862] de yaptırılmış Genel Hapishane ile 1887 de yaptırılmış Defter-i Hâkânî Da’ire-i Nezâreti (Tapu ve Kadastro Dairesi) vardır.

Gelecek Bölüm:

At Meydanı

____________________________________________________________________________________

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 4)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 3)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 2)

Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 1)

Eski İstanbul (Bölüm 28) SON Eski İstanbul (Bölüm 27)

Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 25)

Eski İstanbul (Bölüm 24) Eski İstanbul (Bölüm 23) Eski İstanbul (Bölüm 22) Eski İstanbul (Bölüm 21)

Eski İstanbul (Bölüm 20) Eski İstanbul (Bölüm 19) Eski İstanbul (Bölüm 18) Eski İstanbul (Bölüm 17)

Eski İstanbul (Bölüm 16) Eski İstanbul (Bölüm 15) Eski İstanbul (Bölüm 14)

Eski İstanbul (Bölüm 13) Eski İstanbul (Bölüm 12) Eski İstanbul (Bölüm 11)

Eski İstanbul (Bölüm 10) Eski İstanbul (Bölüm 9)

Eski İstanbul (Bölüm 8) Eski İstanbul (Bölüm 7) Eski İstanbul (Bölüm 6)

Eski İstanbul (Bölüm 5) Eski İstanbul (Bölüm 4) Eski İstanbul (Bölüm 3)

Eski İstarbul (Bölüm 2) Eski İstarbul (Bölüm 1)   Nusretiye Camisi

   İstanbul Namazgâhları-6   İstanbul Namazgâhları-5   İstanbul Namazgâhları-4

   İstanbul Namazgâhları-3   İstanbul Namazgâhları-2   İstanbul Namazgâhları-1

   Yeni Cami Hünkâr Kasrı   Cami Alemleri   Sadaka Taşları

   Eb-ced Hesabı ve Tarih Düşürme   Sıbyan Mektebleri

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 3)   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 2)

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 1)