kitap.jpg

ESKİ İSTANBUL ABİDELERİ VE BİNALARI

Prof.Celal Esat Arseven

- Tefrika 15 -

(Geçen Bölümden Devam)

(Önemli Not: Kitap 1910 yılında basılmış olduğundan içindeki fotograflar oldukça kalitesizdir. Bu nedenle kendi çektiğim fotograflar ile çeşitli kaynaklardan aldığım görüntüleri de tefrikalarıma eklemekteyim. Bu kaynaklar ayrıca belirtilmektedir.)

 

Vlagerna (Blakhernae) Kilisesi


Ayasofya’dan sonra tarihte en çok ismine rastlanılan kiliselerden biri de Vlagerna (Blakhernae) kilisesidir. Bu kilise Balat’ın yukarısında ve İmparator Sarayı civarındadır ve imparatorlara özgüydü. Bizans şehrinin koruyucusu sayılan Hazret-i Meryem’in Sen Nuka (Saint Lukas) tarafından yapıldığı söylenen resmi bu kilisede saklanıyormuş. Bu kiliseyi Lâtinler, Lâtin kilisesine çevirmişler ve burada bulunan kutsal ve değerli eşyaların çoğunluğunu Venedik’e götürmüşlerdi. Günümüzde bunlar Venedik hazînesinde bulunmaktadırlar. Türkler’in İstanbul’u fethinden önce Beşinci Yani Paleolog (İoannes Palaiologos) devrinde büyük bir yangın bu kiliseyi yakmıştı. Yazar Françez’in (Phrantzes) yazdığına göre bu olay bir uğurusuzluk işareti olarak algılanmıştı. Fetihten seksen yıl sonra tanınmış seyyah «Ciliyus (Gyllius)» bu kilisenin kalıntılarını görmüştür. Günümüzde ancak bir ayazmadan başka bir şey kalmamıştır. Bu ayazma küçük bir yapının içerisindedir. Eskiden imparatorlar Balat’taki sarayda tören düzenledikleri zaman, bu ayazmanın havuzuna girerek vücutlarını kutsal su ile kutsarlar ve orada dua ederlerdi.
Ayazmanın suyu, bir kemerin üstüne yapılmış olan Hazret-i Meryem resminin ellerinden akardı. Mösyö «Marrast» İmparator Konstantin Porfiroyanet’in (Konstantinos Poryhyrogennetos) «Merasim» kitabından alarak yazdığı Esquisses Byzantines isimli eserinde bu ayazmaya ait aşağıdaki açıklamayı veriyor.
«İmparator çeşitli törenlerden sonra Hazret-i Meryem’e ait olan elbiseyi ziyaret edib kilisenin çeşitli yerlerinde dualar ettikden sonra yüksek bir odaya gelir orada bulunanan resmî hamam hademeleri imparatorun elbiselerini çıkartarak Lentium denilen örtü ile örterler ve bu tören hadım ağaları tarafından yapılıp sakallı ve bıyıklı hiç kimse hazır bulunamazdı. Sonra imparator kutsal hamama girer orada tasvirlere dua eder ve oradan «natatorium» denilen bölüme geçer ve protomebater (protembatarie) denilen baş hamamcı tarafından kutsanmış olarak sunulan suya üç kez dalıp çıkarak görevliler tarafından giydirilerek kiliseden ayrılırdı.»

S-170B.jpg


1422 yılında «Buondelmonte» tarafından yapılan İstanbul plânı.

1 Vlagerna (Blakhernae) Sarayının kapısı
2 Mese kapısı
3 Paskarya (Pascaria) kapısı
4 Aya Yorgi
5 Aya Dimitri
6 Jüstinyen’in (İustinianos) Heykeli
7 Hipodrom
8 Pantokrator Kilisesi
9 Sekizinci Mihal’in (Mikhail) Heykeli
(Arkangelos Mihal’in (Mikhail) önünde diz çökmüş durumda)
10 Aya Yani
11İmparator Sarayı
12 Aya Markus
13 Aya Yani Kapısı
14 Lamidi Kapısı
15 Altın Kapı
16 Aya Yani Studion (İmrahor)
17 Aya Andrea
18 Peribleptos (Sulu Manastır)
19 Liman (Lânga)
20 Kondoskal (Kondoskalion)
21 Jüstinyen (İustinianos) Sarayı
22 Hürmüz Sarayı
23 Bukoleon Limanı
24 Tersane
25 Leandre Kulesi
26 İsa Kulesi (Galata Kulesi).

Eski Istanbul Plani.jpg 

İstanbul'un Bizans zamanındaki sokaklarıyla yapılarını gösteren plan.

______________________________________________________________________

Bizans'tan Goruntuler-1.jpg

Bizans'tan Goruntuler-2.jpg


Bizans'ın Antoine Helbert:tarafından çizilmiş canlandırma resimleri.

 

(Gelecek Bölüm) 

TEFRİKA 16

«Aya Andrea» Koca Mustafa Paşa Camisi

____________________________________________________________________________________

Eski İstanbul (Bölüm 14)

Eski İstanbul (Bölüm 13) Eski İstanbul (Bölüm 12) Eski İstanbul (Bölüm 11)

Eski İstanbul (Bölüm 10) Eski İstanbul (Bölüm 10) Eski İstanbul (Bölüm 9)

Eski İstanbul (Bölüm 8) Eski İstanbul (Bölüm 7) Eski İstanbul (Bölüm 6)

Eski İstanbul (Bölüm 5) Eski İstanbul (Bölüm 4) Eski İstanbul (Bölüm 3)

Eski İstarbul (Bölüm 2) Eski İstarbul (Bölüm 1)   Nusretiye Camisi

   İstanbul Namazgâhları-6   İstanbul Namazgâhları-5   İstanbul Namazgâhları-4

   İstanbul Namazgâhları-3   İstanbul Namazgâhları-2   İstanbul Namazgâhları-1

   Yeni Cami Hünkâr Kasrı   Cami Alemleri   Sadaka Taşları

   Eb-ced Hesabı ve Tarih Düşürme   Sıbyan Mektebleri

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 3)   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 2)

   Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 1)


Çeşitli Konular

Bu bölüm çeşitli tarihi konulara yer verilecektir. İlk olarak zaman içerisinde bütün İstanbul'daki tarihi eserlin tahrib olmasına sebep olan "İstanbul Depremleri" yazısı verilmiştir.

© 2011-2019 | H.Veysel Güleryüz