İstanbul’un eski kayserler (*) zamanından kalma eserleri pek az olup, bunların en önemlileri kiliseden değiştirilmiş olan büyük ve küçük Ayasofya camileriyle Gül ve Kariye Camisi gibi bazı küçük camilerden ve bir kaç sütun ile Binbirdirek ve Yerebatan Sarnıcı’ndan ve bir de İstanbul’un çevresindeki surlardan ibarettir.
Ayasofya.
Bu camiler İstanbul’un fethi zamanından beri birçok kez zelzeleler ve diğer nedenlerle kısmen harap olmuş ve Osmanlılar tarafından tamir ve yenilenmiş olduklarından, içlerinde eski zamandan kalma çok az eser bulunur. Sütunlar ise At Meydanı’ndaki Dikilitaş ile Sultan Mahmut türbesi çevresindeki Çenberlitaş’tan ve İbrâhim Paşa Camisi yakınındaki Kıztaşı’ndan ibarettir.
Aya İrini.
Bu iki büyük sarnıçtan Yerebatan Sarnıcı günümüzde suyla dolu olup Binbirdirek ise kuru ve boştur. Surlar kıyı boyunca kısmen tahrip olmuş ve kara tarafında da harap bir durumda bulunur. Bu sur Büyük Konstantin tarafından yaptırılmış ve sonra kendisinden sonra gelenler tarafından birçok kez onarılarak yenilenmiştir. Kara tarafında 7 ve kıyılarda 14 tane kapısı vardır.
Bodrurm Camii.
Bunların çoğunluğu günümüzde mevcuttur. Sur kalmayan yerlerde de sadece isimleri kalmıştır. Eski kayserlerin saraylarından Tekfur Sarayı da kalmıştır. İstanbul’un fethi sırasında Irgat Pazarı tarafında bulunmuş olan iki büyük sütun geçen zaman ile harap olmuş, zelzeleden yıkılmış ve birinin sadece tabanı kalmıştır.
SAt Meydanı’nda dikilidir ve kapsadığı alan yaklaşık 80 metre küp olup 320 ton ağırlığında ve üzeri eski hiyeroglif yazısıyla işlenmiş bulunan bir zafer anıtıdır. On sekizinci firavunun soyunun üçüncü firavun olan Tutmosis tarafından milattan 1800 yıl önce yapılmış ve Aşağı Mısır’da bulunan [Helyopolis] yani [Ayn-ül-şems (Güneş yüzlü)] şehrine dikilmiştir. Bir süre sonra ikinci [Konstans] ile [Jüliyen] tarafından [Bizans] şehrine getirilmek isteniliyordu. Hatta bunun (Sayfa 13) için gereken çalışmalara da başlanılmıştı. Fakat o sırada imparator öldüğünden bu taş, tam otuz yıl kadar süreyle yerlerde sürünmüştür. En sonunda 389 yılında Batı Roma İmparatorluğu’nu odrdusuyla işgal etmiş olan imparator büyük [Teodosyus] tarafından tanrı [Maksim]’e elde ettiği galibiyeti göstermek amacıyla İstanbul’a getirilip, Demirkapı’dan At Meydanı’na kadar özel bir yol yaptırılarak 32 ve söylentiye göre 51 gün içerisinde bulunduğu yere dikilmiştir.
Bu sütunun üzerindeki yazılar ve resimlerin tercümesi aşağıdadır:
Kuzey-Batı yüzü üzerinde çizilmiş olan resimlerin içeriği:
Firavunun on sekizinci soyundan Yukarı ve Aşağı Mısır’ın sahibi Şems’in manevi soyundan olan üçüncü Tutmosis, tanrı [Amon]’un mabedine kurbanını sunarak ilk görevini yaptıktan sonra tanrı [Horus]’un yardımı ve himmetiyle büyük bir dini güç ve kuvvete ulaşarak, kutsal tanrısının yardımıyla genç [Rumenhopr Muri’ Tutmosis] dünyadaki bütün denizleri ve nehirleri kendi hâkimiyeti altına alıp hükümdarlığının otuzuncu yılındaki bayramında bu sütunun daha nice zamanlara ulaşacağını sağlamak amacıyla yaptı ve diktirdi.
Güney-Batı yüzü üzerinde çizilmiş olan resimlerin içeriği:
Mülkün tanrısı [Amon’a] adağını sunup âcizâne yalvarıp yardım istedikten sonra güneşin doğduğu sırada oluşan altın renkleri dünyayayayan [Horus]’un verdiği kuvvet ve tazelik ile şiddet ve azameti taşıyan ve Aşağı ve Yukarı Mısır hükümetlerinin taçlarına sahip olan ve bizzat güneş tarafından seçilmiş olan [Romon-heprastepin-Ra] dünyaya hâkimiyetinde gazel yüzü ufka parlayarak bu eserin sahibi yüksek başkanın ilgilendiği babası [Amon-Ra] için yaptı.
Güney yüzü üzerindeki resimlerin içeriği:
Tercümenin kaynağı bir fotoğraf olduğundan sütunun en üstündeki resimlerin durumu ve kalabalığını belirlemek mümkün olamamıştır.[Horus adındaki tanrının manevi tecelliler bahş etmesine ulaşmış ve İbn-ül-Şems (Güneşin Oğlu) unvanını taşıyan Aşağı ve Yukarı Mısır’ın hükümdarı olan saygıdeğer [Romon-heprastepin-Ra], büyük bir kudret ve adaletle dört bir yöne nur saçarak askerinin önünde olduğu halde Akdeniz’de dolaşıp, iki nehir arasında (Mezopotamya) kadar büyük bir güç ve kudretle giderek büyük savaşını yapmıştır.
Kuzey yüzü üzerindeki hiyeroglif yazının içeriği:
Gizli ve kutsal ismin her tecellisine mazhar olan tanrı [Amon]’a kurbanını büyük bir acz içinde sunduktan sonra ondan yalvararak yardım dileyerek [Horus] adındaki tanrının kuvvet ve kudretinde ulaşmak ve rüzgâr ve güneşin sultanı tacına sahip olmak ve dinin nurlu iki tacının sahibi kudretli [Ramon-heprastepin-Ra], zor durumdaki ülkesinin sınırlarını iki nehir arasına (Mezopotamya) kadar götürmeye azmetti. [*]
[*] Bu hükümdardan önce on sekizinci aile zamanında bazı firavunlar valilerini Mezopotamya önüne kadar götürmüş yani ülkelerini genişletmiş oldukları halde sonra elden çıkarmış olduklarından bu [Ramon-heprastepin-Ra] adındaki firavunun gene oraları kendi yönetimine almak amacıyla askeri harekât yapmış olduğunu bildirmek istiyor.
22 Mayıs 1862'de çekilmiş bir fotograf. Kaynak: Pierre de Gigard Kolleksiyonu, Paris. Fotografçı: Francis Bedford.
____________________________________________________________________________________
Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 2)
Sultan Ahmet Parkı ve İstanbul'n Eski Eserleri (Bölüm 1)
Eski İstanbul (Bölüm 28) SON Eski İstanbul (Bölüm 27)
Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 26) Eski İstanbul (Bölüm 25)
Eski İstanbul (Bölüm 24) Eski İstanbul (Bölüm 23) Eski İstanbul (Bölüm 22) Eski İstanbul (Bölüm 21)
Eski İstanbul (Bölüm 20) Eski İstanbul (Bölüm 19) Eski İstanbul (Bölüm 18) Eski İstanbul (Bölüm 17)
Eski İstanbul (Bölüm 16) Eski İstanbul (Bölüm 15) Eski İstanbul (Bölüm 14)
Eski İstanbul (Bölüm 13) Eski İstanbul (Bölüm 12) Eski İstanbul (Bölüm 11)
Eski İstanbul (Bölüm 10) Eski İstanbul (Bölüm 9)
Eski İstanbul (Bölüm 8) Eski İstanbul (Bölüm 7) Eski İstanbul (Bölüm 6)
Eski İstanbul (Bölüm 5) Eski İstanbul (Bölüm 4) Eski İstanbul (Bölüm 3)
Eski İstarbul (Bölüm 2) Eski İstarbul (Bölüm 1) Nusretiye Camisi
İstanbul Namazgâhları-6 İstanbul Namazgâhları-5 İstanbul Namazgâhları-4
İstanbul Namazgâhları-3 İstanbul Namazgâhları-2 İstanbul Namazgâhları-1
Yeni Cami Hünkâr Kasrı Cami Alemleri Sadaka Taşları
Eb-ced Hesabı ve Tarih Düşürme Sıbyan Mektebleri
Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 3) Tarihte İstanbul Depremleri (Bölüm 2)
Bu bölüm çeşitli tarihi konulara yer verilecektir. İlk olarak zaman içerisinde bütün İstanbul'daki tarihi eserlin tahrib olmasına sebep olan "İstanbul Depremleri" yazısı verilmiştir.
© 2011-2019 | H.Veysel Güleryüz